Wyrok TSUE w sprawie C-19/20 z 29 kwietnia 2021
W dniu dzisiejszym zapadł oczekiwany przez frankowiczów wyrok TSUE w sprawie C-19/20. Wyrok jest korzystny dla frankowiczów, jednak nie zawiera wyczerpujących odpowiedzi w najbardziej oczekiwanych do wyjaśnienia kwestiach tj. prawa do wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z kapitału czy terminu przedawnienia roszczeń banku. TSUE wskazał, że kognicja w tym zakresie należy do sądów krajowych. Przypomnijmy, że kwestie te mają być przedmiotem rozstrzygnięcia przez Sąd Najwyższy już w maju. Wydaje się, że wyrok będzie miał największe znaczenie dla kredytobiorców dawnego GE Money Bank.
W omawianym wyroku TSUE uznał, że:
- skutki stwierdzenia istnienia nieuczciwego warunku w umowie podlegają przepisom prawa krajowego, przy czym kwestia utrzymania w mocy takiej umowy powinna być oceniana z urzędu przez sąd krajowy zgodnie z obiektywnym podejściem na podstawie tych przepisów.
Co to oznacza?
Sąd krajowy ma ocenić czy umowa w kształcie po wyłączeniu abuzywnych klauzul spełnia wymogi jej ważności w świetle prawa krajowego, a w konsekwencji czy jest nieważna w całości czy utrzymuje się w mocy, ale bez abuzywnych klauzul (tzw. odfrankowienie). Zatem to nie konsument decyduje co jest skutkiem abuzywności, a sąd w oparciu o przepisy prawa krajowego.
- Sąd krajowy informuje konsumenta niezależnie od tego czy ma zawodowego pełnomocnika – o wszystkich konsekwencjach prawnych jakie może nieść za sobą nieważność umowy.
Co to oznacza?
Sąd polski ma obowiązek poinformować konsumenta o wszystkich skutkach jakie może nieść nieważność umowy, przy czym TSUE nie wypowiedział się czy taką konsekwencją jest prawo banku do żądania wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z kapitału. Ta kwestia będzie przedmiotem rozstrzygnięcia przez Sąd Najwyższy w maju.
- Co do zasady nie można wyeliminować z warunku umownego jednego jego elementu (chodzi o umowy dawnego GE Money Bank, gdzie kurs kupna i sprzedaży waluty z tabeli Banku odnosi się do średniego kursu NBP, powiększonego o marżę banku. Umowa nie określa jednak sposobu ustalania marży.
Co to oznacza?
W umowach z dawnym GE Money Bank (obecnie BPH) sąd krajowy nie może uznać za nieuczciwe jedynie elementu postanowienia odnoszącego się do marży banku ponieważ wpłynie to na istotę tego warunku poprzez zmianę jego treści.
- Do sądu krajowego należy stwierdzenie nieuczciwego charakteru warunku umowy zawartej między przedsiębiorcą a konsumentem, nawet jeśli warunek ten został zmieniony przez te strony w drodze umowy.
Co to oznacza?
Aneks pozostaje bez wpływu na nieuczciwy warunek zawarty w pierwotnej umowie o ile konsument w drodze świadomej i wolnej woli, wiedząc o swoich prawach dotyczących powołania się na niewiążących charakter klauzuli abuzywnej zrezygnował z powoływania się na nie.
r.pr. Klaudia Chróścik